قبل از پاسخ
به این پرسش بهتر است به تفاوت ادامه تحصیل در ایران و کانادا اشاره کوتاهی داشته
باشیم. در ایران ادامه تحصیل با هدف کسب اعتبار اجتماعی ( آقای دکتر و خانم
مهندس حتی بدون داشتن کار و درآمد اما مفید برای خواستگاری) و دریافت مزایای شغلی
انجام میشود و هرینه بالایی هم ندارد و بسیاری از دانش آموختگان دانشگاههای دولتی
در ایران صرفا با تعهد انجام خدمت برای چند سال در ایران از امکان تحصیلات عالی رایگان
برخوردار میشوند. مضاف بر این، رفتن به دانشگاه شاید تنها راه ممکن برای برخی از
گروههای جامعه به منظور رشد و ارتقای اجتماعی باشد. اما در کانادا داشتن تحصیلات
عالی بدون داشتن کار نه تنها مزیتی به حساب نیامده و اعتبار اجتماعی را بهمراه
ندارد بلکه در صورت بهرمندی از وام های دانشجویی و کمک های دولتی نگاه سرد جامعه
را هم به دنبال دارد زیرا این فرد از امکانات جامعه استفاده کرده است و چه بسا
داشتن مدارک بالا مانع از گرفتن کارهای نیمه تخصصی و حتی معمولی هم میشود! به
عنوان مثال وقتی کارفرما نیاز به یک کارشناس فنی با مدرک کارشناسی و 2 سال سابقه
کار مرتبط دارد داشتن مدرک دکتری حتی عاملی بازدارنده در گرفتن آن کار به حساب می
آید چه برسد به اینکه این فرد برای یک کار معمولی در یک فروشگاه برای گذران زندگی
اقدام کند.
در کانادا فرد
تنها زمانی برای خود در جامعه کسب اعتبار میکند که با خلاقیت و توانمندی های خود
به مسیر پیشرفت جامعه کمک کند. افرادی مانند بیل گیتس و استیو جابز نمونه بارز
کسانی هستند که بدون تحصیلات دانشگاهی موفقیت های بزرگی را برای خود و جامعه در
آمریکای شمالی به ارمغان آورده اند. حتما سخنرانی استیو جابز در مراسم فارغ
التحصیلی دانشجویان دانشگاه استانفورد را به یاد دارید که گفت: "من هرگز از
دانشگاه فارغ التحصیل نشدم و این نزدیکترین برخورد من با جشن فارغ التحصیلی
است"
لینک ویدیو: https://www.youtube.com/watch?v=5r2RWQGXqYw
از طرفی هرینه
تحصیل در کانادا بالاست و علیرغم پایین بودن هزینه های تحصیل نسبت به آمریکا بازهم
هزینه قابل توجهی دارد که اگرچه ممکن بخش کوچکی از آن به صورت وام و کمک های دولتی
باشد اما نهایتا فراهم کردن هزینه تحصیل و بازپرداخت وام های تحصیلی بر دوش
فرد باقی میماند که درصورت نگرفتن کار بدهکاری فرد به دولت به حساب آمده و
راهی هم برای فرار از آن وجود ندارد!
اما بدون شک
داشتن مدرک تحصیلی آنهم از نوع کانادایی! شانس افراد متقاضی کار را در رقابت با
سایرین را بالا میبرد اما هرگز تضمینی برای گرفتن کار نمیباشد! کار فرما بر حسب
نوع کار علاوه بر مدرک تحصیلی به سابقه کار و مهارت های دیگر مانند زبان انگلیسی
یا فرانسه، توانایی های ارتباطی، پرزنتیشن و .... هم نگاه میکند. از طرفی ادامه
تحصیل در کانادا فقط به کارشناسی ارشد و دکتری محدود نمیشود!!! و چه بسا گذراندن
دوره های کوتاه مدت اما کاربردی و موثر به شکل باور نکردنی به فرآیند پیدا کردن
کار کمک میکند. احازه بدهید که یاد آوری شود که در کانادا مشاغل به دو گروه
رگولیتد و غیر رگولیتد تقسیم بندی میشوند. برای انجام کار در رشته های رگولیتد
مانند پرستاری،پزشکی و یا معلمی و .... فرد باید از سازمان مشخصی لایسنس انجام این
کار را بگیرد که مستلزم گذراندن امتحان یا تکمیل تحصیلات است. اما مشاغل غیر
رگولیتد مانند برنامه نویسی کامپیوتر اگرچه نیاز به لایسنس خاصی ندارند اما داشتن
یک مدرک کانادایی در زمینه برنامه نویسی شانس فرد را در رقابت با دیگران بالاتر
میبرد. اما اینکه کالج یا دانشگاه، کوتاه مدت یا بلند مدت به شرایط فرد و رشته
شغلی مربوط میشود. به طور کلی و بدون توجه به شرایط خاص شما و رشته تحصیلی مورد
نظرتان معمولا به موارد زیر توجه میگردد.
1 - به
شرایط سنی خودتان توجه داشته باشید! جدا از بحث گرفتن پذیرش و مدرک تافل یا آیلتس
اگر سن شما بالا است و مسئولیت یک خانواده را به عهده دارید به نظر نمی رسد یک
دوره تمام وفت 4 ساله کارشناسی یا حتی 2 ساله فوق لیسانس در میان هم کلاسی هایی که
نصف سن شما را دارند کار زیاد راحتی باشد. بنابراین پیشنهاد میشود به یک دیپلم یا
سرتیفکت از یک کالح فنی و حرفه ای دولتی اکتفا کنید و در عوض روی آموختن هر چه
بهتر زبان انگلیسی یا فرانسه سرمایه گذاری کنید. این مدرک بخصوص برای مشاغل غیر
رگولتید کافی است. اما اگر علاقمند به تحصیلات دانشگاهی هستید پس از گرفتن کار و
وارد شدن به سیستم کار کانادایی به صورت پارت تایم فوق لیسانس تان را هم بگیرید.
معمولا برای گرفتن کارهای Entry Level در مشاغل تخصصی "غیر
رگولیتد" برای تازه واردین در بسیاری زمینه ها و شروع کار نیازی به داشتن فوق
لیسانس نیست و در صورت داشتن توانایی ارتباط با زبان انگلیسی در حد نیاز آن شغل،
تجربه کاری و ارزیابی مدارک تحصیلی ایران از شانس خوبی برای گرفتن کار در مشاغل
غیر رگولتید برخوردار خواهید بود. دقت نمایید که ارتقای شغلی در محیط های کار در
کانادا فقط بر اساس مدرک تحصیلی نیست . پس باید از پله اول شروع کنید! اما اگر سن
و سالی نداشته و مسئولیت خانواده را هم به عهده ندارید صرف 2 سال برای فوق لیسانس
قابل تحمل است اما تضمینی برای گرفتن کار نیست! توجه داشته باشید که گاهی مدارک
بالا مانند دکتری و فوق لیسانس برای شروع در پله اول ، حتی گرفتن کار را هم سخت تر
میکند!
2- در مورد
رشته های رگولیتد هم که چاره ای به جز تکیمل تحصیلات و شرکت در امتحانات مربوط
نیست و اینکه در این موارد کالج یا دانشگاه را انتخاب کنید هم بسته به رشته تحصیلی
و مقرارت سارمان متولی آن حرفه در هر استان را دارد.
3- در مورد
اینکه مجددا رشته جدیدی را شروع کنید اگر چه به شرایط هر فرد بستگی دارد اما به
طور کلی تغییر رشته کاری و تحصیلی برای دوره های کوتاه مدت (مشاور مسکن، مهاجرت و
کمک دندانپزشک و ...) عملی به نظر میرسد اما مثلا برای دندانپزشکی و شروع مجدد در
سنین بالا برای کسی که 10 سال سابقه کار در رشته معماری داخلی دارد کمی سخت به نظر
میرسد!
4- مجددا
تاکید میشود اگر چه تحصیلات کانادایی به گرفتن کار کمک میکند اما انتخاب کالج یا
دانشگاه، فوق لیسانس یا دیپلم یا سرتیفکت و ... باید با دقت بسیار انجام شود . در
کانادا کالج های خصوصی بسیار زیادی فعالیت دارند که ممکن است شما تحت تاثیر
تبلیغات آنها و یا در صورت مراجعه حضوری تحت تاثیر صحبت های مشاور کالج در این
دوره ها ثبت نام کنید. اما پیشنهاد میشود قبلا حتما تا میتوانید در مورد درستی
تصمیم خود تحقیق کنید و الا پول و زمان خود را به راحتی از دست میدهید و حتی اگر
از وام های دولتی استفاده کرده اید باز هم خود را بدهکار کرده اید پس برای تحصیلات
کانادایی عجله نکنید!
5 - اگرچه
نگارنده تجربه تحصیل در مقطع دکتری را نداشته است اما چندی قبل مطلبی با این مضمون
که "خواندن دکتری در کانادا در برابر وقت و هزینه آن ارزش ندارد" در یکی
از رسانه های کانادایی منتشر شده بود که لینک آن را با شما دوستان به اشتراک
میگذارم . البته به نظر میاید علاوه بر وقت و هزینه گرفتن دکتری از یک دانشگاه
معتبر کانادایی کار آسانی هم نباشد! اگر چه گرفتن پذیرش دکتری برای فارغ
التحصیلان مستر در کانادا که در طول تحصیل با دانشگاه، اساتید و بخش مربوطه آشنا
میشوند کار آسانی باشد! اما تنها با داشتن صلاحیت علمی "لازم" امکان
استفاده از این مدرک برای گرفتن کار آکادمیک و یا کار متناسب در صنعت به وجود
خواهد آمد و الا اینجا کسی فرد را حتی آقا یا خانم دکتر هم خطاب نمیکند و
اعتبار اجتماعی به دست نمی آید! پس وارد شدن به دوره دکتری، فارغ التحصیلی و
گرفتن کار مناسب شایستگی های بالایی را طلب میکند و از استانداردهای بالایی
برخوددار است.
6 - در پایان
مجددا یاد آوری میشود برای گرفتن کار علاوه بر تحصیلات کانادایی، تجربه کار
کانادایی هم مهم است پس سعی کنید دوره هایی را انتخاب کنید که در پایان 4 یا 8 ماه co-up یا intern-ship یا کارآموزی در
محیط های کار کانادایی داشته باشند. این موضوع شاید از هر مسئله دیگری در ادامه
تحصیل در کانادا مهم تر است . مسلما در دوره های پاره وقت چنین امکانی ارایه
نمیشود اما برای دوره های تمام وفت معتبر و کاربردی دوره کار آموزی ارایه میشود.
این دوره ها بخصوص برای ما ایرانی ها که کسی را در محیط های کاری نمیشناسیم خیلی
مفید است و باعث خواهد شد با یک تیر دو نشان بزنیم و علاوه بر تحصیلات کانادایی،
سابقه کار کانادابی هم برای رزومه خود به دست آوریم!
امید که پاسخ
به این پرسش که براساس چند سالتحربه زندگی، کار و تحصیل در کانادا ارایه شده
برای عزیزان تاره وارد مفید واقع شود
رضا
15 ژانویه
2016 ونکوور